De jaren '30

<<Terug naar de jaren '20

auto1930_klein.jpg

Transport van onderdelen, fietsen en ijs

Hier zien we twee foto's van de vrachtwagens van de rijwiel- en ijsfabriek. De eerste foto werd gemaakt op de Brink in Rolde, vermoedelijk in 1930. De chauffeur op de foto is Job van Schooneveld, ook wel Job Ventiel genoemd. Hij leerde het vak bij Mustang en begon later zijn eigen fietsenmakerij in Rolde. De vrachtauto is waarschijnlijk een T-Ford.
Met dank aan Willem Takens voor de foto.

Op de tweede foto zien we het station van Assen, in 1933. De buizen voor de frames werden station1933_klein.jpgvanuit Duitsland met de trein aangevoerd; de Mustang-mannen haalden de spullen met een eigen vrachtauto op vanaf het station (dat zich slechts enkele honderden meters van de fabriek bevond). Een van de mannen op de foto is Willem Weseman; hij werkte niet alleen bij Mustang maar was ook een zwager van Harm de Geeter.

25-jarig jubileum in 1935

Begin jaren '30 kwam Roelf de Geeter (zoon van Harm) in de fabriek werken; hij werd in 1933 als mede-vennoot ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Drenthe. Ondanks de economisch crisis, ging het ging de zaak voor de wind en na diverse uitbreidingen vierden de ondernemers in december 1935 met gepaste trots het 25-jarig jubileum.

25jaar_klein.jpg Er kwam een artikel in de Provinciale Drentsche en Asser Courant en directie en personeel (zo'n 25 man in totaal) poseerden voor een statiefoto.

 Voor Albert Fekkes en Marcus Maris, de knechten van het eerste uur, was het tevens hun eigen 25-jarig jubileum. Zij kregen een vrije dag én een heuse huldiging in een van de fabriekszalen.


Innovaties en octrooi

affichespatbordstang_klein.jpg

In de jaren dertig ontwikkelde Roelf de Geeter een aantal 'nieuwigheden'. Dit zorgde voor een nieuw type fiets, die halverwege de jaren '30 de markt opging als de Mustang Octrooifiets. De fiets week op een aantal punten af van wat gebruikelijk was: de achterpad, de spatbordstang en de lamphaak. Voor de achterpad werd octrooi verleend. Voor de spatbord en lamphaak hebben de heren De Geeter wel een begin gemaakt met de octrooiaanvraag, maar deze nooit afgerond. Roelf heeft later vaak verzucht: "Hadden we op de bumper en de snephaak maar octrooi aangevraagd, dan hadden we nooit meer hoeven te werken." Lees hier meer over de Octrooifiets. Bekijk hier de prijscourant van 1939.

Verkoop en export

advertentie1935_klein.jpgOok de jaren '30 moeten zeer wisselvallig zijn geweest. De eerste jaren hadden ze veel last van de economische crisis. Vanaf 1934 ging (landelijk gezien) de produktiecijfers weer omhoog, maar de consument had nog steeds niet veel te besteden. Het einde van de crisis kwam pas omstreeks 1936 in zicht. Pas toen kwam ook een einde aan de prijsdaling van de fiets: in 1936 kostte een fiets nog maar 1/5 (!) van wat de fiets rond 1920 waard was. In 1939 was het aantal fietsen toegenomen toegekomen tot 3.300.000, dat was een verdubbeling in 15 jaar. Toch stonden de winsten onder druk. Niet alleen in Nederland vonden de Mustang-fietsen hun weg naar de fietsenhandelaren. Ook vanuit het buitenland was veel interesse voor de oerdegelijke kwaliteit die Mustang leverde. In de dertiger jaren was er export naar verschillende Europese landen maar ook  Indonesië en Argentinië. We weten maar weinig over de omvang hiervan.

jeichien_klein.jpg

CBR: het kartel

Zoals nagenoeg alle fietsenfabrikanten, grossiers en handelaars, was Mustang aangesloten bij de Centraal Bureau voor de Rijwielhandel (CBR). Dit kartel domineerde de hele Nederlandse rijwielbranche. Er werden bindende afspraken gemaakt over verkoopprijzen maar ook over wie wat mocht en wat niet. Framenummers moesten bijvoorbeeld worden geregistreerd, alle levering moesten precies worden bijgehouden en zaken doen met niet-CBR-leden was uit den boze. De heren De Geeter hebben altijd een gespannen relatie gehad met het CBR en ze legden de regels geregeld naast zich neer. Het zou nog tot het einde van de jaren '60 duren voordat het echt escaleerde. 

Brand in de lakkerij

In 1937 brandde de lakkerij (het linkerdeel van het gebouw) helemaal uit. De verzekering, met name schade expert Van Werven, schatte volgens de heren De Geeter de schade veel te laag in. Uiteindelijk bereikten ze toch overeenstemming en kon de lakkerij opnieuw worden opgebouwd.

Lees verder: Mustang in de jaren '40

 

                                                                                                Jeichien Bakker, de boekhoudster van Mustang,
trouwde in 1936 met Roelf de Geeter.